Με την αρ. 125512 / 16.11.2021 Απόφαση Υφυπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων (ΦΕΚ 5419/Τεύχος B’/22.11.2021), εγκρίθηκε το Περιφερειακό Πρόγραμμα Ανάπτυξης (ΠΠΑ) Περιφέρειας Κρήτης της Προγραμματικής Περιόδου 2021-2025.
To Περιφερειακό Πρόγραμμα Ανάπτυξης Κρήτης (ΠΠΑ) θεσπίστηκε στα πλαίσια του Εθνικού Προγράμματος Ανάπτυξης (ΕΠΑ) με το ν. 4635/2019 (Α΄167) με σκοπό την υιοθέτηση ενός ολοκληρωμένου συστήματος για τον σχεδιασμό, τη διαχείριση, την παρακολούθηση και τον έλεγχο των παρεμβάσεων που χρηματοδοτούνται από τους εθνικούς πόρους του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ). Με το ΕΠΑ και συνακόλουθα με το ΠΠΑ εισάγονται η μεσοπρόθεσμη στοχοθεσία και η υπαγωγή των παρεμβάσεων του ΠΔΕ σε στρατηγικούς στόχους και ιεραρχούμενες αναπτυξιακές προτεραιότητες.
Προγραμματική Περίοδος ΠΠΑ 2021-2025
Οι προγραμματικές περίοδοι του ΠΠΑ έχουν πενταετή διάρκεια. Η έναρξη της πρώτης προγραμματικής περιόδου ξεκινάει τυπικά την 1η Ιουλίου 2021 και ουσιαστικά με την έγκριση και ενεργοποίηση του προγράμματος έως την 31η Δεκεμβρίου 2021. Το ΕΠΑ, και συνακόλουθα το ΠΠΑ, για την προγραμματική περίοδο 2021-2025 εγκρίθηκε με την Πράξη του Υπουργικού Συμβουλίου αρ. 38 της 31ης-8-2020 (Α’ 174).
Αναπτυξιακοί Στόχοι, Προτεραιότητες και δείκτες εκροών για το ΠΠΑ 2021-2025
Το ΠΠΑ καθορίζει τις προτεραιότητες ανά τομέα πολιτικής στο πλαίσιο των εθνικών αναπτυξιακών στόχων, τους ειδικούς στόχους και δράσεις, τον προϋπολογισμό, καθώς και τα αποτελέσματα που επιδιώκονται με την εφαρμογή του.
Στο ΠΠΑ 2021-2025 ορίζονται 5 αναπτυξιακοί στόχοι που αφορούν πέντε πυλώνες:
- Έξυπνη Ανάπτυξη
- Πράσινη Ανάπτυξη
- Κοινωνική Ανάπτυξη
- Ανάπτυξη Υποδομών
- Ενίσχυση Εξωστρέφειας
Ανά τομέα πολιτικής, στο πλαίσιο των αναπτυξιακών στόχων του ΠΠΑ γίνεται περαιτέρω εξειδίκευση σε άξονες προτεραιοτήτων. Στο ΠΠΑ διακρίνονται συνολικά 33 προτεραιότητες (περιλαμβανομένων σ’ αυτές η Διοικητική Υποστήριξη και η Τεχνική Βοήθεια του αυτοτελούς Αναπτυξιακού Στόχου Υποστήριξης Προγραμμάτων), εκ των 60 συνολικά του ΕΠΑ.
Σημαντικό στοιχείο των νέων διαδικασιών προγραμματισμού ΠΠΑ είναι η υιοθέτηση συστήματος δεικτών, προκειμένου να ενισχυθεί η αποτελεσματικότητα της διαδικασίας παρακολούθησης, αξιολόγησης και αναθεώρησης του ΠΠΑ. Οι δείκτες περιλαμβάνουν επιδιωκόμενα αποτελέσματα τα οποία πρέπει να έχουν επιτευχθεί στο τέλος της προγραμματικής περιόδου του ΠΠΑ.
Το ΠΠΑ καταρτίστηκε από την Διεύθυνση Σχεδιασμού και Περιφερειακού Προγράμματος Ανάπτυξης η οποία τελεί υπό την οργανική υπαγωγή της στη Γενική Διεύθυνση Αναπτυξιακού Προγραμματισμού Περιφέρειας Κρήτης και περιλαμβάνει τους στόχους του μεσοπρόθεσμου αναπτυξιακού προγραμματισμού στον τομέα ευθύνης Περιφέρειας Κρήτης, πάντα με βάση τον προγραμματισμό του ΕΠΑ και την κατανομή των πόρων του ΕΠΑ που αναλογούν στην Περιφέρεια Κρήτης.
Το ΠΠΑ μπορεί να περιλαμβάνει και Ειδικά Προγράμματα (ΕΠ) αναπτυξιακών / επενδυτικών παρεμβάσεων ή παρεμβάσεων για την αποκατάσταση ζημιών ή την αντιμετώπιση κρίσεων, με χωρική ή τομεακή αναφορά, με σύστημα διαχείρισης και συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα και πόρους.
Πόροι και επιλέξιμες κατηγορίες ΠΠΑ 2021-2025
Το ΠΠΑ υλοποιείται με τους εθνικούς πόρους του Προγράμματος Δημόσιων Επενδύσεων. Ειδικότερα, προβλέπεται ότι για τον καθορισμό των πόρων του ΠΠΑ λαμβάνονται υπόψη μεταξύ άλλων: οι προοπτικές της οικονομίας για το χρονικό διάστημα προγραμματισμού,η συμπληρωματικότητα με συγχρηματοδοτούμενες παρεμβάσεις με στόχο την ενίσχυση του αναπτυξιακού αποτελέσματος, καθώς και η γενικότερη δημοσιονομική στρατηγική της Χώρας, όπως αποτυπώνεται στο ισχύον Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής (ΜΠΔΣ).
Για τη διευκόλυνση της προσαρμογής στις νέες διαδικασίες προγραμματισμού Περιφέρειας Κρήτης, αλλά και όλων των εμπλεκομένων φορέων και αποκλειστικά για την πρώτη προγραμματική περίοδο 2021-2025 του ΕΠΑ, έχει ληφθεί μέριμνα ως προς τις δεσμεύσεις που έχουν ήδη αναληφθεί από την Περιφέρεια Κρήτης με το προϊσχύον θεσμικό πλαίσιο χρηματοδότησης έργων από εθνικούς πόρους.
Στις επιλέξιμες κατηγορίες έργων για χρηματοδότηση στο πλαίσιο του ΠΠΑ, πέραν των δράσεων που μπορούν να χρηματοδοτηθούν από το ΠΔΕ, σύμφωνα με το θεσμικό πλαίσιο που ισχύει, περιλαμβάνονται ενδεικτικά δράσεις:
-
- ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας επιχειρήσεων, ελεύθερων επαγγελματιών και επιστημόνων
- μεταρρύθμισης του δημόσιου τομέα
- ενίσχυσης της απασχόλησης
- ανάπτυξης του ανθρώπινου δυναμικού
- διαχείρισης των μεταναστευτικών ροών
- ενίσχυσης της παραγωγικότητας και ανταγωνιστικότητας του πρωτογενή τομέα
- χρηματοδότησης πράξεων με χρηματοδοτικά μέσα
- δράσεις υποστήριξης συγχρηματοδοτούμενων έργων, για την έναρξη και υλοποίησή τους, καθώς και μετά την απένταξή τους ή μετά τη λήξη της περιόδου επιλεξιμότητας για συγχρηματοδότηση
- επιχορηγήσεις ιδιωτικών και δημόσιων φορέων για την παροχή Υπηρεσιών Γενικού Οικονομικού Συμφέροντος (ΥΓΟΣ) και δαπάνες διαχείρισης και διοίκησης ανώνυμων εταιρειών του Δημοσίου για την υλοποίηση έργων και προγραμμάτων υπό προϋποθέσεις
Το ΠΠΑ δεν χρηματοδοτεί πάγιες λειτουργικές ανάγκες του Δημόσιου Τομέα, δύνανται ωστόσο να χρηματοδοτηθούν επαναλαμβανόμενες επενδυτικές δράσεις. Οι κατηγορίες των επιλέξιμων έργων μπορεί να συμπληρώνονται με απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων, ύστερα από εισήγηση του Γενικού Γραμματέα Δημόσιων Επενδύσεων & ΕΣΠΑ.
Προϋπολογισμός ΠΠΑ 2021-2025 Περιφέρειας Κρήτης
Ο συνολικός προϋπολογισμός του ΠΠΑ Περιφέρειας Κρήτης για την πρώτη προγραμματική περίοδο ορίσθηκε σε €175.000.000 έναντι συνολικού προϋπολογισμού του ΕΠΑ για την ίδια περίοδο ύψους €10.000.000.000 (που αφορά συνολικά τον προϋπολογισμό ΠΠΑ 13 Περιφερειών και τον προϋπολογισμό Τομεακών Προγραμμάτων Ανάπτυξης 16 Υπουργείων), ενώ μπορεί να αυξάνεται κατά τη διάρκεια της προγραμματικής περιόδου με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Ανάπτυξης & Επενδύσεων. Προβλέπεται επίσης η δυνατότητα σύστασης αποθεματικών ΕΠΑ για την αντιμετώπιση, μεταξύ άλλων, άμεσων συνεπειών κρίσεων, έκτακτων αναγκών και φυσικών καταστροφών.
Σύστημα Διαχείρισης και Ελέγχου και Εγχειρίδιο Διαδικασιών
Για τη διαχείριση, την παρακολούθηση και τον έλεγχο των παρεμβάσεων που χρηματοδοτούνται από το ΕΠΑ και συνακόλουθα το ΠΠΑ Περιφέρειας Κρήτης, το Υπουργείο Ανάπτυξης & Επενδύσεων έχει εκδώσει την Υ.Α 62564/4.6.2021 (Β’ 2442) με τίτλο «Σύστημα Διαχείρισης και Ελέγχου – Κανόνες επιλεξιμότητας δαπανών για τα προγράμματα του Εθνικού Προγράμματος Ανάπτυξης 2021-2025», η οποία μεταξύ άλλων περιλαμβάνει:
-
- Τη διαδικασία ενεργοποίησης και υλοποίησης του ΠΠΑ και επιλογής των έργων,
- τους κανόνες επιλεξιμότητας των δαπανών,
- το σύστημα παρακολούθησης και αξιολόγησης,
- τις προϋποθέσεις χρηματοδότησης, τροποποίησης και ολοκλήρωσης των έργων,
- το σύστημα επιθεωρήσεων και ελέγχων.